We vroegen dr. Stefan Cloudt op basis van zijn onderzoek naar maatschappelijke ondernemingen in de corporatiesector zijn licht te laten schijnen op de nieuwe Woningwet. Hij is organisatieadviseur, onderzoeker en visitator in Nederland en Vlaanderen.
Kansen nieuwe Woningwet
“De organisatorische kansen van de nieuwe Woningwet liggen in essentie in het vergroten van de legitimiteit van of draagvlak voor de activiteiten van de corporatie. Immers door deze wet, en de uitwerking daarvan, wordt de invloed van huurders en gemeenten in de besluiten van de corporatie vergroot.”
Stefan Cloudt stelt dat daarin een belangrijke rol is weggelegd voor het initiatief van de gemeenten. Echter bleek uit onderzoek dat slechts 10% van de gemeenten volledig is voorbereid op de nieuwe Woningwet (onderzoek Companen en Binnelands Bestuur). Ook bij corporaties is nog veel werk te verzetten bijvoorbeeld met de nieuwe waarderingssystematiek.
“De mogelijkheden van corporaties om als maatschappelijke onderneming te werk te gaan worden in de nieuwe Woningwet op een aantal vlakken verbeterd, namelijk door effectievere inspraak van huurders en gemeenten. Ze worden echter op een aantal vlakken belemmerd door de zeer beperkte schaal waarop nevenactiviteiten mogelijk worden gemaakt.” Het is volgens dr. Stefan Cloudt duidelijk dat er nieuwe grenzen worden gesteld aan het ondernemersgedrag van corporaties. Maar dat een maatschappelijke onderneming gelukkig nog meer organisatie-eigenschappen inhoudt. Hij noemt het bijvoorbeeld de maatschappelijke inbedding, die mogelijk wordt versterkt door de maatregelen uit de wet.
Betere prestaties
Andere kansen van de nieuwe Woningwet liggen in het verbeteren van de prestaties van corporaties. Eén van de bedoelde effecten van de nieuwe Woningwet is effectieve inspraak van belanghebbenden zoals gemeenten en huurders. “Uit mijn eigen onderzoek blijkt dit van groot belang te zijn voor de doelmatigheid van corporaties. Effectieve inspraak van belanghebbenden is één van de ingrediënten van zeer efficiënte corporaties. Sterker nog: het niet goed regelen van formele vertegenwoordiging van huurders en maatschappelijke vertegenwoordigers is één van de ingrediënten van corporaties die lage efficiëntie hebben.”
De vergrote invloed van gemeenten en het via prestatieafspraken agenderen van de maatschappelijke vraag of opgave kan hier bijdragen aan betere prestaties bij corporaties.Het centraal stellen van de maatschappelijke vraag in het dienstenaanbod van de organisatie, blijkt uit zijn onderzoek, is één van de ingrediënten van corporaties die zeer effectief zijn en zeer tevreden klanten hebben.
Maatwerk en organisatieontwikkeling
Dr. Stefan Cloudt gelooft niet in een pasklare oplossing. Daarvoor verschillen corporaties in een aantal belangrijke opzichten te veel van elkaar. Volkshuisvesting is immers steeds meer een regionale aangelegenheid. Maatwerkoplossingen zullen nodig blijven. “Ik geloof meer in raamwerken, denkkaders of noem het ‘beelden’ waar elke corporatie in meer of mindere mate naartoe kan werken.” Jarenlang was het denkkader dat maatschappelijke onderneming heet, het dominante model in de corporatiesector. “Mijn onderzoek richt zich in belangrijke mate op het duiden van wat dat model dan betekent voor de interne organisatie van een woningcorporatie. Het organisatiemodel van een maatschappelijke onderneming is consistent, relevant en ook maakbaar gebleken. Het blijft, op niveau van de interne organisatie, ook in essentie overeind in de nieuwe Woningwet, weliswaar met enkele belangrijke aanpassingen.”
Zijn advies is om samen met de wijzigingen die corporaties gaan doorvoeren als gevolg van de nieuwe Woningwet ook de organisatieontwikkeling ter hand te nemen: onder andere effectievere vormen van inspraak te organiseren en maatschappelijke opgaven nog meer leidend maken in de organisatie. Het organisatiemodel dat hij ontwikkelde voor een maatschappelijke onderneming bij woningcorporaties borgt een integrale aanpak en biedt ruimte voor maatwerkoplossingen die hij eerder noemde. Maatschappelijk ondernemen betekent immers ook het aanpassen van de organisatie aan veranderende omstandigheden: zowel aan wetgeving als aan initiatieven die in de maatschappij ontstaan.
Meer informatie?
Stefan Cloudt verzorgde tijdens het nationaal Symposium Woningcorporaties (15 oktober 2015) de workshop “Organisatieontwikkeling van woningcorporaties”. Dit blog en de workshop zijn gebaseerd op zijn proefschrift: "Organisatieontwikkeling bij woningcorporaties; de praktijk van het maatschappelijk ondernemen"
Geen opmerkingen:
Een reactie posten